- Bugun yine en buyuk esin kaynagim Nat. Geo.'da Islam ve Orta Dogu uzerine bir belgesel izledim. Bence belgeselin en carpici fikri suydu:"Musluman Orta Dogu daha fazla asagilanmaya katlanamiyor".
-Not:Oncelikle sunu belirteyim. "Islam" ve "Muslumanlik" gibi laflar kullanirken kastim genelde bolgenin kulturudur. Dinin kendisi ve uygulamasindan cok Orta Dogu'yu birlestiren bir yasam tarzini kastediyorum. O yuzden yazacaklarim musluman ummetciligi gibi algilanmasin.
- Osmanli'nin gerileme ve cokusunden itibaren Orta Dogu emirlerin, seyhlerin, krallarin yardimlariyla Bati'nin isgaline ugradi. Tabi Turk bakis acisiyla biz hep Araplari bizi arkadan vurmakla sucladik. Hakliydikta. Bekledigimiz musluman halklarin Batili "kafirlere" karsi dayanisma icinde olmasiydi. Ama olmadi. Osmanli coktu ama Araplar bagimsizliklarini once Batililara sonrada emirlere kaptirdilar. Abdulrahman Munif' "Cities of Salt" kitabinda Irak'a gelen Amerikan petrol sirketi calisanlarinin bolge insanlari tarafindan sanki baska bir dunyadan gelmis gibi karsilandigini anlatir. Iste bence Batili istilacilara karsi o ilk bakis acisi hic degismeden gunumuze kadar geldi. O gunden bu yana ise Orta Dogu insanlari bu yabancilari sadece onlari asagilayan tavirlariyla tanidilar. Tabi bunun en son halkasi Irak.
- Orta Dogu'nun bugunku durumu Orta Dogu'nun Hacli seferleri sirasinda ki halini hatirlatiyor (Yine bir kitap onermeden duramayacagim Amin Maalouf, "Crusades through Arab eyes", biliyorum su an bu kitaplarin satislari patlamistir). O donemde de Haclilar kendi aralarinda savasan Araplar karsisinda onceleri cok buyuk kayiplar vermisler sonunda Selahaddin Eyubi'nin bolgede mutlak hakimiyet kurmasiyla tamamen yenilip bolgeyi terk etmek zorunda kalmislardir (Aslinda tamamen degil Lubnan'da halen o donemde ki Fransiz askerlerin soyundan geldigini iddia eden ve Fransiz vatandasligi talep eden bir grup oldugunu okumustum, ilginc).
- Simdiki durumda tamamen bunla paralel. Irak Ameikan destegiyle Iran'a savas aciyor, Amerika Suudi Arabistan'in yardimiyla Irak'i isgal ediyor vesaire vesaire. Bu durum gercekende bolge halkinin cok asagilanmis hissetmesine yol aciyor. Durumun Islam fundamentalistleri tarafindan cok iyi kullanildigi da ortada. Sonuc: insanlar canli bomba olabilecek kadar cigrindan cikabiliyor. Simdiki durum Hacli seferlerinden daha farkli degil. Halen bolge halklari bu savasi bir din savasi olarak goruyor iste tam da bu yuzden bolgede cok hizli bir kokten Islamlasma ortaya cikiyor. Bati'nin gormedigi ve bence gormekte istemedigi durum bu. Islami teror en cok Bati'nin bu umursamazligi, ve kibirinden besleniyor.
-Ornegin G.W. Bush'un Amerikan senatosunda Irak isgalini ilanini (11 Eylul kabusunun etkisi altinda) ayakta alkislayan Demokratlar belki gercekten Irak'in ozgurlesecegini umuyorlardi, fakat bircok Amerikan muhafazakar bu savasi muslumanliga acilmis bir savas olarak goruyor. Son donemde bu konuda izledigim belgesellerden birinde Amerikali bir gazeteci orduyla birlikte Bagdat'a girdiklerinde dizlerinin ustune cokup "Tanrim sonunda Isa Irak'in efendisi oldu" diye sukrettigini anlatiyor ve bunu dinleyen programin sunucusu da duygularina hakim olamiyordu. Bu durumda Islam'in dunyada radikallesmemesi ilginc olurdu.
- Sonuc olarak Islam'in bu insanligi yutan yorumunun(1) korkunclugu karsisinda ben yinede bu bolgenin ayni kulturunu paylastigimiz ve yuzyillarca mutlu-mutsuz ayni imparatorluk icinde yasadigimiz insanlarini (dini ne olursa olsun) kendime daha yakin goruyorum. Bir Yunanliyi, bir Ingilizden daha anlasilir buluyorum. Ucaga binen geleneksel kiyafetleri icinde bir Arabi gorunce irkilsem de (ve hatta yol boyu kafamda binbir senaryo uretsem de) hala Batililar yerine 'bu insanlara' umudumu baglamak istiyorum.
1-Yine Nat. Geo. belgeselinde Suudlarin bastigi Ingilizce Kuranlarda paratezler icinde Kuran'in nasil bir terror kitabina donustugunu gosteriyor, kimi oldurmen gerektigi nasil oldurmen gerektigi tek tek ayetlere dayandiriliyordu.
No comments:
Post a Comment